Definicja wypadku przy pracy
Definicje wypadku przy pracy opisuje ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Ustawa określa nam czym jest wypadek przy pracy – potocznie nazywana tzw. ustawą wypadkową.
Według ustawy wypadkowej art. 3 określa, że za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. A dokładniej:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
- w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Przesłanki wypadku przy pracy
W celu lepszego zrozumienia pojęcia wypadku przy pracy warto wymienić i krótko opisać 4 przesłanki, które muszą zostać spełnione, aby mówić o wypadku przy pracy:
- Nagłość zdarzenia – wypadek przy pracy jest zdarzeniem nagłym, które występuje w krótkim okresie czasu (1 zmiana robocza) i prowadzi do natychmiastowych skutków zdrowotnych.
- Związek z pracą – zdarzenie musi mieć bezpośredni związek z wykonywaną pracą. Oznacza to, że wypadek musi mieć miejsce w czasie wykonywania obowiązków służbowych lub w związku z nimi.
- Uraz lub śmierć – według ustawy z 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych uraz to: uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.
- Czynnik zewnętrzny – wypadek wynika z działania czynnika zewnętrznego (np. mechanicznego, chemicznego, termicznego), który doprowadza do urazu lub śmierci pracownika.
Ustawa precyzuje także, że za wypadki przy pracy uznaje się niektóre zdarzenia mające miejsce w okolicznościach zbliżonych do pracy, np. podczas podróży służbowej, o ile pracownik nie działał w oderwaniu od obowiązków zawodowych.
Ta definicja jest kluczowa w kontekście ustalenia uprawnień pracownika do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, takich jak jednorazowe odszkodowanie, zasiłek chorobowy czy renta.
Kiedy zgłosić wypadek przy pracy? – obowiązek pracownika
Zgodnie z art. 211 Kodeksu pracy pracownik jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku. Zgodnie z tym przepisem pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala powinien poinformować niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego. Słowo „niezwłocznie” powinniśmy rozumieć jako „bez zbędnej zwłoki”.
Obowiązki pracodawcy i innych podmiotów
Każdy pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i zdrowe warunki pracy swoim pracownikom (art. 207 § 1 Kodeksu Pracy). W przypadku wypadku przy pracy pracodawca jest zobowiązany do:
- Zapewnienia pomocy medycznej – pracodawca powinien niezwłocznie zapewnić poszkodowanemu odpowiednią pomoc medyczną oraz, jeśli to konieczne, zorganizować transport do placówki medycznej.
- Zabezpieczenia miejsca wypadku – należy zabezpieczyć miejsce, w którym doszło do wypadku, aby zapobiec dalszym szkodom i umożliwić przeprowadzenie rzetelnego śledztwa. Miejsce zdarzenia można zabezpieczyć taśmą lub użyć np. pachołków.
- Sporządzenia dokumentacji i zgłoszenia – zespół powypadkowy w którego skład wchodzą minimum 2 osoby opracowuje protokół powypadkowy wraz z załącznikami, doręcza bez zbędnej zwłoki pracodawcy w celu jego zatwierdzenia. Pracodawca zobowiązany jest bowiem do przechowywania protokołu wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez 10 lat.
- Poinformowania odpowiednich służb – na każdym pracodawcy ciąży obowiązek udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanemu w wypadku osobie, a także dokładne zabezpieczenie miejsca wypadku, a przede wszystkim powiadomienie właściwych organów. W przypadku wystąpienia któregoś z 3 rodzajów wypadków (śmiertelnego, zbiorowego lub ciężkiego) z uwzględnieniem miejsca zdarzenia należy powiadomić właściwego terytorialnie okręgowego inspektora pracy oraz prokuratora.
Jak powołuje się zespół powypadkowy, który ma na celu ustalenie przyczyn i okoliczności wypadków?
Zespół powypadkowy, odpowiedzialny za ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku, powołuje pracodawca. Powinien być to zespół, w którego skład wchodzą minimum dwie osoby:
- Pracownik służby BHP – Specjalista ds. bezpieczeństwa i higieny pracy, który ma wiedzę na temat norm i procedur bezpieczeństwa.
- Społeczny Inspektor Pracy – przedstawiciel pracowników pełniący społeczną funkcję i współpracujący z Behapowcem lub…
- Przedstawiciel pracowników – jeśli w zakładzie nie istnieje funkcja społecznego inspektora pracy, wówczas do zespołu wchodzi przedstawiciel pracowników, posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinien to być pracownik zatrudniony na stanowisku innym niż kierownicze.
Zespół powypadkowy przeprowadza szczegółowe dochodzenie, analizując wszystkie okoliczności wypadku, w tym warunki pracy, stosowane procedury, oraz ewentualne błędy i zaniedbania. Raport z dochodzenia jest kluczowy dla wdrożenia działań prewencyjnych, które mają na celu zapobieganie przyszłym wypadkom. Protokół powypadkowy sporządza się w terminie nie późniejszym niż 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku.
Świadomość procedur związanych z wypadkami przy pracy jest kluczowa zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Znajomość przepisów i obowiązków pozwala na szybką i skuteczną reakcję w przypadku niebezpiecznych zdarzeń, co może znacząco wpłynąć na ograniczenie ich skutków. Przestrzeganie zasad BHP, odpowiednia organizacja miejsca pracy oraz dbałość o profilaktykę to najważniejsze elementy zapobiegania wypadkom. Pamiętajmy, że bezpieczeństwo w miejscu pracy jest wspólną odpowiedzialnością wszystkich osób zatrudnionych. Warto dążyć do stworzenia środowiska, w którym ryzyko wypadków jest minimalne, a każdy pracownik czuje się chroniony i świadomy swoich praw.
Quizy bhp, a wypadek przy pracy oraz choroby zawodowe
Jeżeli szukasz ciekawej formy, na zaprezentowanie tematyki wypadków przy pracy w ramach obowiązkowego szkolenia bhp – odsyłamy Cię do naszego sklepu internetowego. Znajdziesz tutaj produkt Quizy Kodeks Pracy, który zawiera 10 pomocnych quizów związanych z tematyką raportowania i definicji wypadku przy pracy, a także moc zadań dotyczących obowiązków bhp pracownika i pracodawcy. Niech Twoje szkolenie bhp będzie ciekawe, a uczestnicy odpowiednio zaangażowani w proces zdobywania wiedzy!